مقدمه
در دنیای تجارت و کسبوکار، ضمانت‌نامه‌های بانکی یکی از ابزارهای مهم مالی برای ایجاد اعتماد بین طرفین معامله هستند. بانک‌ها و مؤسسات مالی این ضمانت‌نامه‌ها را برای تضمین تعهدات مالی و قراردادی مشتریان خود صادر می‌کنند تا طرف مقابل معامله اطمینان حاصل کند که در صورت عدم انجام تعهدات، بانک پرداخت وجه را تضمین خواهد کرد.
اما برای دریافت ضمانت‌نامه بانکی، فرآیند مشخصی باید طی شود و مدارک مورد نیاز به بانک ارائه گردد. در این مقاله، مراحل صدور ضمانت‌نامه بانکی و مدارک لازم برای دریافت آن را بررسی می‌کنیم.
ضمانت‌نامه بانکی چیست؟
ضمانت‌نامه بانکی یک سند مالی است که بانک یا مؤسسه اعتباری آن را به نفع ذی‌نفع (فروشنده، پیمانکار، سازمان یا اداره دولتی) صادر می‌کند. در صورتی که متقاضی ضمانت‌نامه (خریدار یا پیمانکار) تعهدات خود را انجام ندهد، بانک موظف است مبلغ تعیین‌شده در ضمانت‌نامه را پرداخت کند.
🔹 مثال: فرض کنید یک شرکت پیمانکاری برای شرکت در یک مناقصه دولتی نیاز به ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه دارد. این ضمانت‌نامه تضمین می‌کند که در صورت برنده شدن، شرکت پیمانکاری قرارداد را امضا کرده و پروژه را اجرا می‌کند. در غیر این صورت، بانک مبلغ ضمانت‌نامه را به کارفرما پرداخت می‌کند.
مراحل صدور ضمانت‌نامه بانکی
۱. درخواست صدور ضمانت‌نامه از بانک
متقاضی (شخص حقیقی یا حقوقی) ابتدا باید درخواستی رسمی به بانک یا مؤسسه مالی ارائه دهد. این درخواست شامل اطلاعات زیر است:
✔ نوع ضمانت‌نامه موردنیاز (مثلاً ضمانت‌نامه حسن انجام کار یا تعهد پرداخت)
✔ مبلغ ضمانت‌نامه
✔ مدت اعتبار ضمانت‌نامه
✔ نام ذی‌نفع ضمانت‌نامه
۲. بررسی شرایط و اعتبارسنجی متقاضی
🔹 بانک قبل از صدور ضمانت‌نامه، اعتبار مالی و توانایی بازپرداخت متقاضی را بررسی می‌کند.
🔹 این بررسی شامل مواردی مانند سابقه اعتباری، گزارش‌های مالی، میزان بدهی‌ها و توانایی بازپرداخت تعهدات است.
🔹 در برخی موارد، ممکن است بانک ضمانت شخصی، وثیقه یا سپرده نقدی درخواست کند.
۳. ارائه مدارک موردنیاز به بانک
برای صدور ضمانت‌نامه، مدارک هویتی و مالی باید به بانک ارائه شود. در ادامه لیست کامل مدارک مورد نیاز آمده است.
۴. پرداخت کارمزد و سپرده مورد نیاز
🔹 بانک برای صدور ضمانت‌نامه کارمزد مشخصی دریافت می‌کند که بسته به نوع ضمانت‌نامه و مبلغ آن متفاوت است.
🔹 برخی ضمانت‌نامه‌ها نیاز به سپرده‌گذاری درصدی از مبلغ ضمانت دارند (معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ درصد).
۵. تنظیم و صدور ضمانت‌نامه
🔹 پس از تکمیل مدارک و پرداخت هزینه‌ها، بانک متن ضمانت‌نامه را تهیه کرده و پس از تأیید نهایی، آن را صادر می‌کند.
🔹 ضمانت‌نامه بانکی معمولاً به‌صورت اصل فیزیکی و امضاشده از سوی بانک صادر شده و در اختیار ذی‌نفع یا متقاضی قرار می‌گیرد.
۶. تمدید یا ابطال ضمانت‌نامه در صورت نیاز
🔹 در صورت اتمام مدت ضمانت‌نامه، متقاضی می‌تواند درخواست تمدید یا ابطال ضمانت‌نامه را بدهد.
🔹 برای تمدید، معمولاً نیاز به پرداخت هزینه و بررسی مجدد شرایط مالی متقاضی است.
مدارک موردنیاز برای صدور ضمانت‌نامه بانکی
🔹 بسته به نوع ضمانت‌نامه، مدارک ممکن است متفاوت باشد اما به‌طور کلی، بانک‌ها مدارک زیر را از متقاضی دریافت می‌کنند:
مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقیقی
✅ اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه متقاضی
✅ مدارک شغلی و درآمدی (مانند فیش حقوقی یا جواز کسب)
✅ صورت‌حساب‌های بانکی ۳ تا ۶ ماه اخیر
✅ اسناد ملکی یا وثیقه در صورت نیاز
✅ معرفی‌نامه از کارفرما یا ذی‌نفع در صورت لزوم
مدارک مورد نیاز برای شرکت‌ها و اشخاص حقوقی
✅ اساسنامه، روزنامه رسمی و آگهی تأسیس شرکت
✅ آخرین تغییرات شرکت در روزنامه رسمی
✅ صورت‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی
✅ کپی کارت ملی و شناسنامه مدیران شرکت
✅ قرارداد مربوط به معامله یا پروژه
✅ ضمانت‌نامه‌های قبلی (در صورت وجود)
🔹 نکته: برخی بانک‌ها بسته به نوع ضمانت‌نامه، ضمانت‌نامه‌های قبلی، معرفی‌نامه از سازمان‌های دولتی یا مدارک مربوط به قراردادهای تجاری را نیز درخواست می‌کنند.
انواع ضمانت‌نامه‌های بانکی و کاربردهای آن‌ها
ضمانت‌نامه‌های بانکی انواع مختلفی دارند که در جدول زیر به آن‌ها اشاره شده است:
| نوع ضمانت‌نامه | کاربرد | میزان وثیقه مورد نیاز |
| ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه | شرکت در مناقصات و مزایدات | کم |
| ضمانت‌نامه حسن انجام کار | اطمینان از اجرای درست پروژه‌ها | متوسط |
| ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت | تضمین بازپرداخت پیش‌پرداخت‌های دریافتی | متوسط تا زیاد |
| ضمانت‌نامه تعهد پرداخت | تضمین پرداخت تعهدات مالی | زیاد |
| ضمانت‌نامه گمرکی | تسهیل ترخیص کالاها از گمرک | متوسط |
هزینه صدور ضمانت‌نامه بانکی
🔹 هزینه صدور ضمانت‌نامه شامل موارد زیر است:
✔ کارمزد صدور ضمانت‌نامه (بر اساس درصدی از مبلغ ضمانت)
✔ سپرده نقدی یا وثیقه (در برخی موارد)
✔ هزینه تمدید ضمانت‌نامه در صورت نیاز
📌 نکته: هزینه‌ها بسته به بانک، نوع ضمانت‌نامه و مبلغ آن متغیر است. بهتر است قبل از اقدام، شرایط بانک‌های مختلف را مقایسه کنید.
جمع‌بندی
✔ ضمانت‌نامه بانکی یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی برای کاهش ریسک معاملات تجاری و افزایش اعتماد بین طرفین است.
✔ فرآیند صدور ضمانت‌نامه شامل درخواست رسمی، بررسی اعتبار، ارائه مدارک، پرداخت کارمزد و صدور نهایی توسط بانک است.
✔ متقاضیان (حقیقی و حقوقی) باید مدارک هویتی، مالی و اعتباری موردنیاز را به بانک ارائه دهند تا ضمانت‌نامه صادر شود.
✔ بسته به نوع ضمانت‌نامه، میزان وثیقه، کارمزد و شرایط صدور متفاوت خواهد بود.
💡 آیا شما تجربه‌ای در دریافت ضمانت‌نامه بانکی داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید! 🚀
