طرح حذف چهار صفر از پول ملی ایران که از سال‌های گذشته مطرح بوده، بار دیگر با اعلام رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر اجرای آن در سال ۱۴۰۴ وارد فاز جدیدی شده است. با این حال، سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به ایرادات موجود در این لایحه، اعلام کرده است که بررسی مجدد آن منوط به رفع ابهامات از سوی مجلس خواهد بود.
طحان نظیف اظهار داشت: «تنها در صورتی که مجلس ابهامات لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی را برطرف کند این لایحه را مجددا بررسی می‌کنیم. زیرا پس از برگشت مصوبه به مجلس، دیگر اصلاحی نسبت به آن انجام نشد و عملا مسکوت گذاشته شد؛ لذا اگر مجلس ابهامات شورا را برطرف کند مجددا آن را بررسی خواهیم کرد.»
این اظهارات، ابهاماتی را در خصوص قابلیت اجرایی این طرح در زمان مقرر ایجاد کرده است. در حالی که مسئولان بر آمادگی‌های فنی و زیرساختی برای اجرای این سیاست تاکید دارند، بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که بدون انجام اصلاحات اساسی در سیاست‌های مالی و پولی کشور، حذف صفرها تنها یک اقدام نمادین با تاثیر روانی محدود خواهد بود.
جعفر مهدی‌زاده، مدیرکل سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی، جزئیات بیشتری از این طرح را تشریح کرد و چالش‌های اجرایی و اهداف آن را تبیین نمود. وی با اشاره به سابقه این طرح گفت: «در این مدت، این موضوع بارها مطرح شده و حتی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی پروژه‌های مطالعاتی درباره این مساله انجام داده است.» مهدی‌زاده هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف، اراده ملی و انسجام اجرایی را از الزامات موفقیت این طرح دانست.
وی همچنین به حوزه‌هایی نظیر سیستم‌های حسابداری، دفاتر مالی، قانون چک، سامانه‌های نرم‌افزاری بانکی و قیمت‌گذاری اشاره کرد که پیش از اجرا نیازمند بازنگری و اصلاح هستند. مهدی‌زاده دو روش تدریجی و ناگهانی برای اجرای این طرح را مطرح کرد و در خصوص چالش‌های هر یک توضیحاتی ارائه داد. او همچنین به اقدامات اولیه بانک مرکزی در این زمینه، مانند حذف صفرها از اسکناس‌های جدید، اشاره کرد.
این مقام بانک مرکزی مسیر قانونی طرح را تشریح کرد و از آمادگی فنی برای حذف ۴ صفر سخن گفت، اما تکمیل برخی مراحل را ضروری دانست. وی تاثیر این سیاست بر محاسبات روزمره را مثبت ارزیابی کرد، به شرطی که با سایر اصلاحات اقتصادی همراه شود. مهدی‌زاده همچنین به اهمیت تولید داخلی در اجرای این طرح و غلبه بر موانع ناشی از تحریم‌ها اشاره کرد.
با وجود توضیحات ارائه شده، منتقدان همچنان در خصوص اثربخشی این طرح در شرایط فعلی اقتصاد ایران تردید دارند. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس، پیش‌تر تاکید کرده بود که حذف صفر از پول ملی تاثیری بر اقتصاد، قدرت خرید مردم و تورم نخواهد داشت و صرفا محاسبات و مقایسه‌ها را تسهیل می‌کند.
به نظر می‌رسد که طرح حذف صفرها، در بهترین حالت، می‌تواند به نظم‌بخشی ساختار مالی و تسهیل امور حسابداری کمک کند. با این حال، انتظار تاثیر چشمگیر آن بر متغیرهای کلان اقتصادی در شرایط کنونی، چندان واقع‌بینانه نیست. به اعتقاد کارشناسان، موفقیت این طرح مستلزم ایجاد ثبات اقتصادی، کاهش تورم و اصلاحات ساختاری است.
