🟢 مقدمه
صندوق‌های قابل معامله یا ETF (Exchange Traded Funds) در چند سال اخیر به یکی از ابزارهای محبوب سرمایه‌گذاری در بازار بورس ایران تبدیل شده‌اند. این صندوق‌ها ترکیبی از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و سهام هستند و به دلیل نقدشوندگی بالا، شفافیت و سادگی در معامله، برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان مناسب‌اند.
در این راهنما به بررسی کامل ETFها، انواع آن‌ها، مزایا و معایب، روش سرمایه‌گذاری و مهم‌ترین نکات خرید خواهیم پرداخت.
📌 ETF چیست؟
ETF مخفف عبارت Exchange Traded Fund به معنی “صندوق قابل معامله در بورس” است. این صندوق‌ها مانند سهام در بورس معامله می‌شوند اما سبدی متشکل از دارایی‌های مختلف مانند سهام، اوراق بدهی یا کالا هستند.
به عبارتی ساده‌تر، وقتی شما واحدی از یک ETF را خریداری می‌کنید، در واقع در مجموعه‌ای از دارایی‌ها به طور همزمان سرمایه‌گذاری کرده‌اید.
🧩 مزایای سرمایه‌گذاری در ETFها
✔ نقدشوندگی بالا
از آنجا که ETFها در بورس معامله می‌شوند، شما می‌توانید در ساعات بازار آن‌ها را خرید و فروش کنید.
✔ تنوع دارایی‌ها
با خرید یک واحد ETF، ریسک شما بین چندین دارایی تقسیم می‌شود.
✔ کارمزد پایین‌تر
نسبت به صندوق‌های مشترک سنتی، ETFها کارمزد پایین‌تری دارند.
✔ شفافیت
قیمت لحظه‌ای واحدهای ETF در بازار قابل مشاهده است و دارایی‌های صندوق به‌طور منظم افشا می‌شود.
✔ مدیریت حرفه‌ای
اغلب ETFها توسط تیم‌های تخصصی و باتجربه مدیریت می‌شوند.
🧭 انواع ETF در ایران
1️⃣ صندوق‌های سهامی
سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بورسی. بازدهی بالا، ریسک بالا.
2️⃣ صندوق‌های درآمد ثابت
دارایی‌های این صندوق‌ها شامل اوراق بدهی، سپرده بانکی و اوراق مشارکت است. بازدهی معقول با ریسک کمتر.
3️⃣ صندوق‌های مختلط
ترکیبی از سهام و اوراق درآمد ثابت. تعادلی میان ریسک و بازده.
4️⃣ صندوق‌های کالایی (مانند طلا)
دارایی اصلی این صندوق‌ها طلا یا کالاهای دیگر است. برای پوشش ریسک تورم مناسب‌اند.
5️⃣ صندوق‌های مبتنی بر شاخص
سعی دارند عملکرد شاخص خاصی (مثلاً شاخص کل یا شاخص ۳۰ شرکت بزرگ) را تقلید کنند.
📈 چگونه در ETF سرمایه‌گذاری کنیم؟
مرحله اول: دریافت کد بورسی
برای خرید و فروش ETF باید کد بورسی داشته باشید. اگر ندارید، از طریق سامانه سجام ثبت‌نام کنید.
مرحله دوم: انتخاب کارگزاری
پس از دریافت کد بورسی، باید از طریق یکی از کارگزاری‌های فعال در بورس اقدام به معامله کنید.
مرحله سوم: انتخاب صندوق مناسب
بسته به ریسک‌پذیری، هدف مالی و بازه زمانی سرمایه‌گذاری، نوع ETF خود را انتخاب کنید.
مرحله چهارم: خرید از بازار بورس
ETFها مانند سهام از طریق پنل آنلاین کارگزاری قابل خرید هستند.
💡 معیارهای انتخاب بهترین ETF برای سرمایه‌گذاری
- 🔎 ترکیب دارایی‌ها
- 📊 عملکرد تاریخی
- 👤 مدیر صندوق
- 🪙 هزینه‌های صندوق (کارمزد)
- 📅 تاریخچه فعالیت و میزان نقدشوندگی
📌 مقایسه ETF با صندوق سرمایه‌گذاری مشترک
| ویژگی | ETF | صندوق مشترک سنتی |
| روش خرید و فروش | آنلاین، در لحظه | از طریق صندوق، معمولاً با تأخیر |
| قیمت‌گذاری | در لحظه بازار | یک بار در روز |
| نقدشوندگی | بالا | متوسط |
| شفافیت دارایی | بالا | گاهی محدود |
| کارمزد | پایین‌تر | کمی بالاتر |
